Türkiye’de Obruk Sayısında Artış ve Etkileri

Türkiye’nin Hububat Üretim Merkezi Konya Ovası’nda Obruklar Artıyor

Türkiye’nin önemli tarım merkezlerinden Konya Ovası’nda, iklim değişikliği, kuraklık ve kontrolsüz yer altı suyu kullanımı nedeniyle obruk sayısında artış yaşanıyor. Özellikle bu bölgedeki obruklar, tarım faaliyetleri ve yer altı suyu tüketiminin yoğun olduğu alanlarda sıklıkla görülüyor.

Son Gelişmeler ve Güncel Durum

Geçen yıl mayıs ayından itibaren Konya’da 12, Karaman’da 3, Aksaray’da 2, Afyonkarahisar, Sivas ve Eskişehir’de ise birer olmak üzere toplam 20 obruk oluştu. Konya’da AFAD’ın kayıtlarına göre 642 obruk bulunuyor. Ayrıca, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Çankırı, Çorum, Şanlıurfa, Batman, Siirt, Bitlis ve Ankara gibi illerde de obruklara rastlanıyor.

Bahar Yağışlarının Obruk Riskine Etkisi

Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, obrukların oluşumunun devam ettiğini ve özellikle bahar aylarında yağışların artmasıyla birlikte obruk riskinin yükseldiğini belirtiyor. Yoğun sulama faaliyetleri ve son yıllarda yaşanan kuraklık nedeniyle toprak yapısında değişiklikler meydana geliyor. Yağışların iki katına çıkmasıyla toprakta ağırlaşma artarken, altta zayıf yapıya sahip bölgelerde çökmelerin hızlanabileceğine dikkat çekiyor.

Obruklar ve Güncel Durum

Arık, güncel obrukların çoğunun örtü çökmesi sonucu oluştuğuna vurgu yapıyor. Ana kaya içinde devam eden çözünmeler ve boşlukların oluşması, örtüdeki çökme ile birlikte obrukların sığlaşmasına neden oluyor. Bu süreç, alttaki sistemlerin tıkanmasına ya da dolgulanmasına yol açıyor.

Devasa Obrukler ve Genişleme Süreci

2009 yılında Karapınar-Konya kara yoluna yakın bir tarlada oluşan Yarımoğlu Obruğu, bölgedeki en dikkat çekici obruklardan biri. Çapı başlangıçta yaklaşık 55 metre olan obruk, zamanla kenardaki yarıklar ve malzeme düşmesiyle 64 metreye kadar genişledi. Derinliği ise 80 metreden 57 metreye düştü. İlk zamanlarda, yer altı suyunun hareketi ve suların yüksekliği nedeniyle sulu bir görünüm sergileyen obruk, zamanla suların çekilmesiyle günümüzde daha sığ hale geldi.