TCDD’nin Gar ve YHT Seferleri Üzerinden Devasa Garantiler ve Zararlar

YHT Garı’nın Yolcu Garantileri ve Maliyetleri

Geçen yıl, 37 milyar liraya ulaşan zarar eden TCDD’nin Ankara Yüksek Hızlı Tren (YHT) Garı için ödemeleri dikkat çekiyor. Ankara YHT Garı, 2016 yılında hizmete girdi ve yolcu başına 1,5 ABD doları artı KDV garanti edilerek toplamda 46 milyon yolcu garantisi verildi. Ancak, 2016-2024 yılları arasında garı toplam 16 milyon 823 bin 753 yolcu ziyaret etti. Yatırımın maliyetleri ise, 2024 yılı sonu itibarıyla, Cengiz-Limak-Kolin ortaklığına toplam 69 milyon 352 bin 545 dolar (güncel kur ile yaklaşık 2.7 milyar TL) garanti yolcu parası ödenmiş durumda.

Garantilerin Artması ve Sonuçlar

2019 yılında verilen 5 milyon yolcu garantisi, sadece 1 milyon 91 bin 000 yolcu gerçekleştiği için, firma 7.5 milyon dolar ödemek zorunda kaldı. 2020’de ise yine 5 milyon yolcu garantisi verilmesine rağmen, gerçekleşen yolcu sayısı 849 bin 000’de kaldı ve firma 12 milyon dolar artı KDV ödemesi yaptı. Bu durum, garanti edilen yolcu sayısındaki büyük farkın ve yüksek maliyetlerin altını çiziyor.

Zarar ve Sefer Eksikliği Sorunu

Yüksek talebe rağmen, YHT hatlarında ek seferler konulmadı ve bilet sorunları yaşanıyor. AKP hükümetleri döneminde, kötü yönetim ve liyakatsiz görevlendirmeler nedeniyle TCDD’nin mali yapısı bozuldu. Raylı taşımacılıkta tekel olan kurum, her yıl artan zararlarıyla gündeme geliyor. 2022’de 6,3 milyar lira olan net dönem zararı, 2023’te 11,4 milyar liraya ve 2024 sonunda ise yaklaşık 37 milyar liraya ulaştı.

İktidarın Sorumluluğu ve Vatandaşa Maliyet

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Sivas Milletvekili Ulaş Karasu, yaptığı açıklamada, “TCDD, 2024 yılında 36 milyar 595 milyon lira zarar etti. Bu zararın temel nedenleri kötü yönetim, liyakatsiz kadrolar ve yandaş müteahhitlere yapılan ihaleler” dedi. Ankara’da, Cengiz-Limak-Kolin ortaklığında inşa edilen YHT Garı için verilen yolcu garantisi nedeniyle, son sekiz yılda yaklaşık 69 milyon 352 bin dolar garanti yolcu parası ödemesi gerçekleşti. Vatandaşlar, günler öncesinden bilet talep etmelerine rağmen, yeterli sefer ve bilet bulunamaması nedeniyle trenlere ulaşmakta zorluk yaşıyor. Ancak, bu duruma rağmen, vatandaşların cebinden her yıl milyonlarca dolar ödenmeye devam ediyor.

Meclis Soruları ve Talepler

Konuyu TBMM gündemine taşıyan Karasu, Ulaştırma Bakanı’ndan, her yıl ve hat bazında YHT trenlerinin yolcu garantisi sayısı, gerçekleşen yolcu sayısı, toplam sefer sayısı ve hak ediş tutarını açıklamasını istedi. Ayrıca, talep edilen yolcu sayısı ile gerçekleşen yolcu sayısı ve tren setleri arasındaki oranların da bilinmesini talep etti.