Alaska’nın Geçmişi ve Günümüzdeki Stratejik Önemi

Alaska’nın Tarihçesi ve Satın Alma Süreci

ABD lideri Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2022’den bu yana devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı’nı sonlandırmak ve iki ülke arasındaki diplomatik ilişkileri yeniden düzenlemek amacıyla Alaska’da bir araya gelecek. Toplantı yeri konusunda farklı alternatifler gündeme gelse de, taraflar 19. yüzyılda Rus Çarlığı tarafından ABD’ye satılan bölge olan Alaska’da görüşmeyi tercih etti.

Alaska, ilk olarak 1732’de kaşifler Mihail Gvozdev ve İvan Fedorov tarafından keşfedildi. Burada tüccarlar kürk ticareti yapmaya başladı. 1799 yılında ise Rus-Amerikan Şirketi kuruldu. Ekonomik sıkıntılar ve Kırım Savaşı’nın ortaya çıkardığı mali yükler nedeniyle Ruslar, bölgeyi 19. yüzyılın ikinci yarısında Amerikan tarafına satmayı gündeme getirdi. Satış planı ilk olarak 1857’de Çarı 2. Aleksandr’ın kardeşi Knez Konstantin Nikolayeviç tarafından önerildi ve nihai onay ise 30 Mart 1867 tarihinde gerçekleşti.

Alaska’nın Satın Alınması ve Ekonomik Bedeli

ABD, 1867’de Alaska’yı 7.2 milyon dolar karşılığında Rusya’dan satın aldı. Eğer bu rakam, o dönemki dolar enflasyon oranı olan yüzde 1,97’ye göre hesap edilirse, günümüz değeri yaklaşık 153 milyon dolar olur. O dönemde ABD Dışişleri Bakanı William Seward’ın öncülüğünde gerçekleşen bu satın alma, başlangıçta halk tarafından “Seward’ın aptallığı” olarak nitelendirilmiş olsa da, zamanla Alaska’nın stratejik ve ekonomik önemi ortaya çıktı.

Alaska’nın Güncel Önemi ve Kaynak Zenginliği

Yüzyıllar içinde bölgede yapılan keşifler, Alaska’nın zengin yeraltı kaynaklarını gün yüzüne çıkardı. Dünya genelinde henüz tam anlamıyla keşfedilmemiş petrol rezervlerinin %13’ü ve doğal gaz rezervlerinin yaklaşık %30’u burada bulunuyor. Aynı zamanda bölge, turizm açısından da büyük bir potansiyele sahip. 1959’da ABD’nin 49. eyaleti olarak kabul edilmiştir.

Stratejik ve Askeri Önemi

Alaska, ABD’nin askeri stratejaminin hayati bir parçası haline gelmiş durumda. Bölgede yaklaşık 22 bin aktif asker ve 4 bin 700 muhafız ile yedek personel görev yapıyor; bunların %38’i hava kuvvetlerine bağlı. General Billy Mitchell, 1935’te Alaska’yı “dünyanın en stratejik yeri” olarak tanımlamıştı. Ayrıca, bölgenin en batı noktası ile Rusya’nın en doğu noktası arasında yalnızca 80 kilometre bulunuyor.

Rusya ile ABD Arasındaki Sınır ve Zaman Farkı

• Rusya’nın Çukotka bölgesine ulaşan mesafe 86 km.
• Büyük Diomede ve Küçük Diomede Adaları arasındaki mesafe ise 3.8 km.
• Uluslararası Sınır Değiştirme Çizgisi bu sınırdan geçiyor ve zaman farkı 21 saat.
• Amerika’da 15 Ağustos 2025, Rusya’da ise 16 Ağustos 2025 tarihleri olacak.

Rusya Parlamentosu alt kanadı Devlet Duması Başkanı Vyaçeslav Volodin, Temmuz 2022’de yaptığı açıklamada, ABD’ye “Alaska’yı asla unutmamalı” uyarısında bulundu. Ayrıca, Kremlin’in en büyük liderlerinden Putin, Alaska’yı ziyaret eden ilk Rus lider olacak. Daha önce SSCB liderleri Nikita Kruşçev, Leonid Brejnev, Mihail Gorbaçov ve Rusya’dan Boris Yeltsin ile Dmitriy Medvedev ABD’yi ziyaret etmişti.