Mareşal Fevzi Çakmak: Türk Askeri Tarihinin Önemli İsimlerinden Biri

Mareşal Fevzi Çakmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi ordusunun ikinci, Türkiye Cumhuriyeti’nin ise ilk Genelkurmay Başkanı olarak Türk askerlik tarihine damga vurmuştur. 12 Ocak 1876’da İstanbul Anadolu Kavağı’nda, Topçu Albayı Ali Sırrı Bey’in oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Genç yaşta askeri eğitime başlayan Çakmak, Selanik’teki askeri ortaokuldan sonra İstanbul’da Soğukçeşme Askeri Ortaokulu’nu bitirmiştir. 1893’te Kuleli Askeri Lisesi’nden ikincilikle mezun olduktan sonra Kara Harp Okulu’na geçmiştir.

Mareşal Çakmak, 16 Mart 1897’de üsteğmen unvanıyla mezun olmuş ve Genelkurmay Başkanlığı Karargahı’na atanmıştır. Burada birçok önemli görev üstlenmiş, İzmir’in Yunan ordusunca işgaline karşı mücadele etmiştir. 22 Aralık 1914’te 5. Kolordu Komutanlığı’na getirilen Çakmak, 2 Mart 1915’te mirliva (tuğgeneral) unvanını almıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında kolordusuyla Çanakkale Savaşları’na katılan Fevzi Çakmak, Atatürk’ün Anafartalar Grup Komutanlığı’ndan ayrılması üzerine bu görevi üstlenmiştir.

1918’de Mondoros Mütarekesi’nin ardından Genelkurmay Başkanlığı’na atanmış ve mütarekenin tek taraflı uygulanmasına karşı çıkmıştır. Yunanlıların İzmir’i işgali sırasında yürüttüğü diplomasi sayesinde işgal gününe kadar Yunan devriyeleri İzmir’e girememiştir. Ancak, İtilaf devletlerinin baskıları sonucu 15 Mayıs 1919’da Yunan ordusu İzmir’e çıkmıştır.

Milli Mücadele Dönemi

Fevzi Çakmak, Milli Mücadele döneminde de aktif rol oynamış, 1. Ordu Komutanlığına, ardından 3 Şubat 1920’de Harbiye Nazırlığına atanmıştır. Bu dönemde İstanbul’dan Anadolu’ya silah ve cephane taşınmasında büyük katkılar sağlamıştır. 27 Mayıs 1920’de İstanbul’da gıyaben askerlikten uzaklaştırılmıştır.

3 Nisan 1921’de TBMM tarafından orgeneralliğe terfi eden Fevzi Çakmak, 12 Temmuz 1922’de cepheye giderek Büyük Taarruz hazırlıklarına katılmıştır. 31 Ağustos 1922’de ise Büyük Zafer’in kazanılması nedeniyle mareşallik unvanını almıştır. Böylece, Kurtuluş Savaşı’nda Atatürk’ten sonra ikinci mareşal olmuştur.

Siyasi ve Sosyal Yaşamı

Mareşal Fevzi Çakmak, askeri kariyerinin ardından 1945’te çok partili hayata geçilmesiyle birlikte Demokrat Parti’ye destek vermiştir. 1946 seçimlerinde İstanbul milletvekili olarak parlamentoya girmiştir. Sonrasında parti içindeki anlaşmazlıklar nedeniyle Millet Partisi’ne katılmış ve bu partinin onursal başkanlığını üstlenmiştir.

Çakmak, askeri ve siyasi yaşamının yanı sıra birçok eser de kaleme almıştır. Fıtnat Hanım ile evli olan Mareşal Fevzi Çakmak, iki çocuk babasıdır. Ayrıca, Fransızca, İngilizce, Almanca, Rusça, Farsça, Arapça, Arnavutça ve Sırpça gibi dillerde yetkinliği bulunmaktadır.

Mareşal Fevzi Çakmak, 10 Nisan 1950 tarihinde vefat etmiş ve Eyüp Mezarlığı’na defnedilmiştir.