İSO 2024 İkinci 500 Sanayi Kuruluşu Listesi ve Ekonomik Analizler

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından her yıl hazırlanan ve kamuoyuyla paylaşılan 2024 yılı İkinci 500 sanayi kuruluşu listesi açıklandı. Bu yıl listede, üretimden satışlar toplamda bir önceki yıla göre %41 artış göstererek 1 trilyon 393 milyar TL’ye ulaştı. Reel bazda ise enflasyonun etkisiyle binde 1’lik hafif bir düşüş yaşandı.

Listenin zirvesinde büyük bir sıçrama yapan İstanbul Asfalt Fabrikaları yer aldı. Şirket, 4 milyar 186 milyon TL üretimden satışla ilk sırada yer alırken, onu Yılmaz Redüktör ve Boyteks Tekstil takip etti. Geçen yıl sıralamada 283., 412. ve 490. sırada bulunan bu şirketler, 2024’te önemli yükselişler kaydetti.

2024 Ekonomik Performans ve Zorluklar

Yıl boyunca, sanayide üretim artışına rağmen kârlılıkta zorluklar yaşandı. Faaliyet karı %18,9 düşüşle 118 milyar TL’ye gerilerken, faaliyet kârlılığı %12,6’dan %7,3’e düştü. Vergi öncesi toplam kar-zarar ise %63,8 azalışla 34 milyar TL oldu. Satış karlılığı ise %8,2’den %2,1’e inerek önemli bir gerileme gösterdi. Enflasyon muhasebesi sonucu oluşan 20,6 milyar TL’lik zarar bu düşüşte etkili oldu.

Mali Durum ve Dış Ticaret

Finansman giderleri %45,4 artışla 95 milyar TL’ye yükselirken, toplam borç artış oranı önceki yıl %76,7 iken 2024’te %32,2’ye geriledi. Öz kaynakların aktif içindeki payı ise %55,2’ye çıktı. İhracat performansı ise dikkat çekici; toplam ihracat %6,2 artışla 15,9 milyar dolar seviyesine ulaştı. Bu artışta özellikle tekstil ve giyim sektöründeki güçlü dış satışlar etkili oldu.

Zarar Eden Firma Sayısı ve Teknoloji Vurgusu

Verilere göre, vergi öncesi zarar eden firma sayısı 159’a yükselerek 1997’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Faiz, amortisman ve vergi öncesi zararda ise rekor seviyeler kaydedildi. Katma değer açısından düşük teknolojili sanayi %41 seviyesinde kalırken, orta-yüksek teknolojili sanayi %28 ve yüksek teknoloji ise %3,3 seviyelerinde yer aldı. Bu yıl ilk kez, orta-yüksek ve yüksek teknoloji sektörlerinin toplam payı %30’u aştı.

İstihdam ve Yatırım Trendleri

İstihdam ise toplamda 291 bin kişiye ulaşarak %2,2 artış gösterdi. Maaş ve ücretlerdeki artış ise %90,9 seviyesinde gerçekleşti. AR-GE faaliyetleri de dikkate değer; yapılan AR-GE harcamaları %120 artışla 8,6 milyar TL’ye yükselirken, AR-GE yapan firma sayısı 238’e çıkarak yeni bir rekora imza attı. Ayrıca, halka açık firma sayısı 39’a ulaşırken, yabancı sermayeli firma sayısı da 67’ye çıktı.

Sanayinin Yüzü Anadolu’ya Dönüyor ve Sektörler

İstanbul sanayisinin liderliğini sürdürdüğü listede, Ege Bölgesi Sanayi Odası 38 firma ile ikinci sırada yer aldı. Kocaeli ve Gaziantep ise 36 firma ile üçüncü sırada bulunuyor. En çok firma ile temsil edilen sektörler ise şu şekilde sıralandı: Gıda ürünleri sanayisi 108 firma, kimya, plastik ve kauçuk 75 firma, tekstil 68 firma ve metal ile makine imalatı 61 firma. Bu dört sektör, toplam üretimden satışların yaklaşık %62’sini oluşturuyor.