Kadın Sanatçı Selda Bayazıt’tan Tılsımlı Gömlek Sanatıyla Kültürel Mirasın Yaşatılması

Topkapı Sarayı’ndan İlhamla Sanatını Yaşatıyor

Selda Bayazıt, çalışmalarını Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Servier Grup işbirliğiyle İhtiyaç Haritası Konteyner Yaşam Alanı’nda kurulan Kadın İş Geliştirme Merkezi’ndeki (KİGEM) atölyede sürdürüyor. Topkapı Sarayı’ndaki tılsımlı gömleklerden esinlenen Bayazıt, bu kadim geleneği hem sanatsal hem de kültürel açıdan yaşatıyor.

Gelenekten İlhamla Modern Sanat

Selda Bayazıt, tılsımlı gömlekleri evlerin duvarlarını süsleyen tablolar şeklinde yeniden tasarlıyor. Bu özel kıyafetler, Osmanlı döneminde padişahlar, sultanlar, komutanlar ve alimler tarafından tercih edilen, üzerinde Kuran-ı Kerim’den dualar, ayetler ve çeşitli semboller bulunan giysilerdi.

Sanatçı’nın İlham Kaynağı ve Geçmişi

Kayınvalidesi Fatma Bayazıt, yaklaşık 20 yıl önce Topkapı Sarayı’nda gördüğü tılsımlı gömleklerden etkilenerek bu sanata başlamış. Fatma Hanım, gömlekleri tablo formuna dönüştürerek büyük ilgi toplamış. Ayrıca, sanat tarihçisi Hülya Tezcan’ın eserlerinden de ilham alan çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından takdir edilerek “Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı” unvanı kazanmış.

Sanatın İçsel Yolculuğu ve Süreç

Selda Bayazıt, tılsımlı gömlek sanatına kayınvalidesine yardım ederek başlamış. Bu süreçte, her eser kırk yamadan oluşan küçük parçaların birleştirilmesiyle ortaya çıkıyor ve ekip çalışması gerektiriyor. Bayazıt, “Ruhumdaki aitlik duygusunu yaşadım ve çok severek icra etmeye başladım. Ustamdan icazet alarak şu anda KİGEM çatısı altında bu geleneği sürdürüyoruz” diyor.

Sanat ve Teknikler

Sanatçının çalışmalarında kumaşa eskitme efekti vermek için detaylı hazırlıklar yapılıyor. Öncelikle, kumaş boyama aşamasında çay, soğan kabuğu ve ceviz kabuğu kullanılıyor. Daha sonra gömlek kalıbı hazırlanıyor, hat ve tezhip çalışmaları yapılıyor. Desenler kumaş üzerine işlendiğinde, bunlar gömlek formuna getiriliyor ve tablo halinde çerçevelenerek evlerin duvarlarını süslüyor.

Üretim ve Gelecek Vizyonu

Yaklaşık iki ay süren büyük boyutlu gömlek çalışmaları ve 50×50 ile 70×70 santimetre ölçülerindeki küçük tablolar seri şekilde üretiliyor. KİGEM Projesi sayesinde bu üretim sürdürülebilir hale geliyor. Bayazıt, “Sanatın gücüyle bu özel kültürel mirası gelecek nesillere aktarmayı hedefliyoruz. Geçmişle bugün arasında bir köprü kurmak istiyoruz” diyerek, geleneksel sanatın yaşatılmasına verdiği önemi vurguluyor.